Trg vladike Nikolaja broj 4

„Stara ratna komanda“

Jednospratna zgrada izgrađena između Beogradske ulice i Ulice prote Mihaldžića svojim korpusom oblikuje levu stranu trga, nekadašnjeg Paradnog placa. Iako do danas nije sa sigurnošću utvrđena njena izvorna namena, sam položaj nasuprot zgrade komandanta tvrđave (Comendanten und Generalat Hauss), ukazuje da se radi o važnom objektu u sklopu utvrđenja.
Podatak koji govori o jednoj od funkcija je naziv objekta „Stara ratna komanda” sa karte iz 1901. godine. Danas je sastavni deo Vojno medicinskog centra i u njoj je smeštena stomatološka služba i vojna apoteka.
Objekat se sastoji od prizemlja i sprata, te dva odvojena podruma smeštena ispod leve i desne strane uličnog trakta. Osnova objekta je u formi izduženog pravougaonika sa dva manja bočna krila i središnjim stepenišnim aneksom. Naknadno izvedenim dogradnjam između krila i aneksa, nekadašnji trem hodnika sa lučnim otvorima je postao deo enterijera novoformiranih prostorija na dvorišnom delu, a osnova objekta je poprimila formu pravougaonika. Prostorije u prizemlju i na spratu raspoređene su u dva trakta sa središnjim hodnikom.

U nivou prizemlja, sve prostorije su pod masivnim poluobličastim svodovima sa svodnim rukavcima, na spratu sa ravnim tavanicama. Hodnik je na spratu i u desnom delu prizemlja pod poluobličastim i plitkim sfernim svodovima, dok je u levom traktu prizemlja, denivelisanom za visinu tri stepenika, sa ravnom tavanicom.

Кrov je visok, na dve vode, pokriven novim biber crepom, dok je nad dvorišnim dograđenim delovima malog nagiba, gotovo ravan i pokriven limom. Podrumi su različitih visina i sastoje se od niza prostorija za svođenih poluobličastim svodovima sa svodnim rukavcima. Fasade objekta su ravno malterisane sa višestruko profilisanim potkrovnim vencem. Uglovi objekta i polukružno završen ulaz naglašeni su plitkim pilastrima. Sa fasade je svojedobno uklonjena celokupna malterska dekoracija, uključujući i posebno akcentiranu nišu sa svecem zaštitnikom koja se nalazila na fasadi Beogradske ulice.

Restauracija, ali nepotpuna, izvršena je samo na fasadi prema Ulici prote Mihaldžića, 1968.godine, kada je vraćen među spratni venac, ramovi oko prozora i deo karakteristične plitke malterske plastike iznad prozora prizemlja i u parapetima spratne zone.

Glavna fasada prema trgu, kao i fasada iz Beogradske ulice sa četrnaest, odnosno četiri osi arhitravno završenih prozorskih otvora sa drvenarijom novijeg datuma, lišene su bilo kakve dekoracije. Кarakteristična dispozicija i funkcionalna organizacija prostorija, oblikovanje svodova među spratnih konstrukcija, primenjeni arhitektonski detalji i celokupan izgled objekta, dokumentovan na sačuvanim arhivskim fotografijama, sa svim elementima baroknog stila, govori u prilog da se radi o objektu izgrađenom najverovatnije u prvoj fazi izgradnje tvrđave, a najkasnije do prve polovine XVIII veka.